โปรแกรมที่ไม่พึงประสงค์

  1.ไวรัส  (virus)
     ไวรัสเป็นโปรแกรมประเภทที่สามารถแพร่ขยายตัวเองได้ วิธีการในการจำแนกว่าส่วนของโปรแกรมนั้นเป็นไวรัสหรือไม่ นั้นดูจากการที่โปรแกรมสามารถแพร่กระจายตัวได้โดยผ่านทางพาหะ (โฮสต์)
บ่อยครั้งที่ผู้คนจะสับสนระหว่างไวรัสกับเวิร์ม เวิร์มนั้นจะมีลักษณะของการแพร่กระจายโดยไม่ต้องพึ่งพาหะ ส่วนไวรัสนั้นจะสามารถแพร่กระจายได้ก็ต่อเมื่อมีพาหะนำพาไปเท่านั้น เช่น ทางเครือข่าย หรือทางแผ่นดิสก์ โดยไวรัสนั้นอาจฝังตัวอยู่กับแฟ้มข้อมูล และเครื่องคอมพิวเตอร์จะติดไวรัสเมื่อมีการเรียกใช้แฟ้มข้อมูลนั้น
เนื่องจากไวรัสในปัจจุบันนี้ได้อาศัยบริการเครือข่ายบนเครื่องคอมพิวเตอร์ เช่น เวิลด์ไวด์เว็บ อีเมล และระบบแฟ้มข้อมูลร่วมในการแพร่กระจายด้วย จึงทำให้ความแตกต่างของไวรัสและเวิร์มในปัจจุบันนั้นไม่ชัดเจน
ไวรัสสามารถติดพาหะได้หลายชนิด ที่พบบ่อยคือ แฟ้มข้อมูลที่สามารถปฏิบัติการได้ของซอฟต์แวร์ หรือส่วนระบบปฏิบัติการ ไวรัสยังสามารถติดไปกับบู๊ตเซคเตอร์ของแผ่นฟลอปปีดิสก์ แฟ้มข้อมูลประเภทสคริปต์ ข้อมูลเอกสารที่มีสคริปต์แมโคร นอกเหนือจากการสอดแทรกรหัสไวรัสเข้าไปยังข้อมูลดั้งเดิมของพาหะแล้ว ไวรัสยังสามารถเปลี่ยนแปลงข้อมูลเดิมในพาหะ และอาจทำการแก้ไขให้รหัสไวรัสถูกเรียกขึ้นมาทำงานเมื่อพาหะถูกเรียกใช้งาน 

    - การป้องกัน
1. ใช้โปรแกรมป้องกันไวรัส
2. ใช้โปรแกรมป้องกันไวรัสที่เหมาะกับตัวเอง
3. ติดตั้งโปรแกรมป้องกันไวรัสให้เป็น
4. อัพเดตฐานข้อมูลไวรัส (Definition) อยู่เสมอ
5. เปลี่ยนเวอร์ชันใหม่ทันทีที่มีโอกาส
6. อย่ารับไฟล์แปลกหน้า และติดตามข่าวสารอยู่เสมอ
7. ติดไวรัสแล้วอย่ากลัว

2. เวิร์ม (worm) หรือหนอนคอมพิวเตอร์
   หนอนคอมพิวเตอร์ หรือ คอมพิวเตอร์เวิร์ม(computer worm) หรือบางทีเรียกกันว่าเวิร์ม คือหน่วยย่อยลงมาจากไวรัสคอมพิวเตอร์ ปกติแล้ว หนอนคอมพิวเตอร์จะแพร่กระจายโดยไม่ผ่านการใช้งานของผู้ใช้ โดยมันจะคัดลอกและกระจายตัวมันเองข้ามเครือข่าย เช่น ระบบเครือข่าย หรือ อินเทอร์เน็ต เป็นต้น หนอนคอมพิวเตอร์สามารถทำลายข้อมูลและแบนด์วิทสร้างความเสียหายให้กับคอมพิวเตอร์รวมไปถึงการทำให้คอมพิวเตอร์หยุดทำงานหนอนคอมพิวเตอร์สามารถที่จะควบคุมความสามารถบางอย่างของคอมพิวเตอร์ และสามารถที่จะส่งไฟล์หรือข้อมูลที่สำคัญของคุณไปสู่ผู้ที่ไม่หวังดี คู่แข่ง หรือใครก็ได้ ทำให้เกิดความเสียหายได้

   -การป้องกัน 
ไม่เปิด ไฟล์ที่แนบมากับ อีเมล ที่ส่งมาจากผู้ที่ไม่รู้ว่าเป็นใคร
ถึงแม้จะรู้ว่าผู้ส่งเป็นใคร ก็ไม่ควรเปิดไฟล์ที่แนบมาถ้าไม่แน่ใจว่าไฟล์ที่แนบมาเป็นอะไรกันแน่
ทำการติดตั้งโปรแกรมป้องกันไวรัส
ทำการ อัปเดตข้อมูลไวรัสของโปรแกรมป้องกันไวรัสให้เป็นปัจจุบันตลอด
ติดตั้งตัวแก้ไขระบบปฏิบัติการ
ติดตั้งไฟร์วอลล์

  3.ม้าโทรจัน (trojan horse)

  ถ้ากล่าวถึงม้าโทรจัน ในทางคอมพิวเตอร์ จะหมายถึงโปรแกรมที่ถูกโหลดเข้าไปในคอมพิวเตอร์ เพื่อ ปฎิบัติการ "ล้วงความลับ" "ยึดเป็นฐานที่มั่นเพื่อโจมตีคอมพิวเตอร์เครื่องอื่น" สำหรับในคอมพิวเตอร์ ความลับนั้นคืออะไรบ้าง รหัสผ่าน User Name , และข้อมูลส่วนตัวเกี่ยวกับการ Login ระบบ ที่ถูกพิมพ์ผ่านคีย์บอร์ดโดยผู้ใช้งาน โดยส่วนใหญ่แฮคเกอร์จะส่งโปรแกรม "ม้าโทรจัน" เข้าไปในคอมพิวเตอร์เพื่อดักจับข้อมูลดังกล่าว แล้วนำไปใช้ในการเจาะระบบ และเพื่อโจมตีคอมพิวเตอร์ เซิร์ฟเวอร์ ระบบเครือข่ายอีกที ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชื่อการโจมตีเพื่อ "ปฎิเสธการให้บริการ" (Denied of Services)
        โปรแกรมม้าโทรจัน ถือเป็นโปรแกรมที่สอดคล้องกับการทำงานของคอมพิวเตอร์ ไม่มีคำสั่งหรือการปฏิบัติการที่เป็นอันตรายต่อคอมพิวเตอร์ พูดง่ายๆมันไม่ใช่ "ไวรัส ซึ่งถูกถือเป็นเชื้อโรค" แต่ม้าโทรจันเป็นโปรแกรมธรรมดา ที่โปรแกรมตรวจสอบไวรัสไม่สามารถตรวจจับพฤติกรรมร้ายๆได้ แต่วัตถุประสงค์ของโปรแกรมม้าโทรจันนั้นกลับเป็นการทำงานเพื่อละเมิดความปลอดภัย และก่อให้เกิดการโจมตีระบบและความเสียหายอื่นๆ ตามมา ดังนั้นม้าโทรจันจึงไม่เป็นที่ปรารถนาของใครๆ

-การป้องกัน

  ส่วนการใช้งานคอมพิวเตอร์ภายในบ้าน โดยการออนไลน์ปกติโดยการต่อเชื่อมอินเตอร์เน็ตจากคอมพิวเตอร์ภายในบ้านที่ใช้ Dial Up Network โดยการต่อเชื่อมผ่านโมเด็มนั้น เสี่ยงต่อม้าโทรจันเช่นกัน ผมเคยถูกม้าโทรจันหลายๆตัวโจมตีภายในเดือนเดียวกัน 5 ครั้ง วิธีการป้องกันได้แก่การติดตั้งโปรแกรม อย่าง NetBUS Detective จะคอยตรวจจับม้าโทรจันพวก Netbus ,BO Orifice , หรือโปรแกรม NukeNubber ก็ป้องกันระบบ โดยการตรวจสอบพอร์ตต่างๆของ TCP/IP ถึง 50 พอร์ต ระบบการป้องกันสำหรับบ้านที่ดีที่สุดคือ ไฟร์วอลส่วนตัว (personal firewalls) ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์ติดตั้งในพีซี เช่น Norton Personal Firewall 2.0 , Norton Internet Security 2.0 , ZoneAlarm 2.1.44 โปรแกรม Firewall เหล่านี้จะเป็นทหารยามป้องกันการลักลอบแฝงเข้ามาในพอร์ตต่างๆของการต่อเชื่อมที่ไม่ได้รับอนุญาต
  สำหรับกรณีที่ต้องการตรวจสอบว่ามีม้าโทรจัน หรือต้องการกำจัดนั้น ต้องทำความเข้าใจคือ โปรแกรมป้องกันไวรัสทั้งหลายที่มีขายในท้องตลาดนั้น อาจจะป้องกันและตรวจสอบม้าโทรจันได้ไม่ครบ ทางที่ดีแนะนำให้ใช้โปรแกรมการป้องกัน ตรวจสอบม้าโทรจันเฉพาะ อย่าง PC Guard , The Cleaner ซึ่งในการตรวจจับม้าโทรจันโดยเฉพาะ

4.สปายแวร์ (spyware) 

 แม้จะชื่อว่า สปายแวร์ แต่ไม่ได้มีความหมายลึกลับเหมือนอย่างชื่อ แต่กลับถูกใช้สำหรับการโฆษณาประชาสัมพันธ์เสียมากกว่า ในอันที่จริง สปายแวร์จะได้รับความรู้จักในชื่อของ แอดแวร์ด้วย ดังนั้นคำว่าสปายแวร์จึงเป็นเพียงการระบุประเภทของซอฟต์แวร์เท่านั้น ส่วนความหมายที่แท้จริง สปายแวร์ หมายถึงโปรแกรมที่แอบเข้ามาติดตั้งในเครื่องคอมพิวเตอร์โดยที่ผู้ใช้อาจไม่ได้เจตนา แล้วเป็นผลให้สปายแวร์กระทำสิ่งต่อไปนี้ เช่น
          - อาจส่งหน้าต่างโฆษณาเล็กๆ ปรากฏขึ้นมา(ป๊อบอัพ) ขณะที่คุณใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์อยู่
          - เมื่อคุณเปิดเว็บบราวเซอร์ เว็บบราวเซอร์จะทำการต่อตรงไปยังเว็บไซต์หลักของตัวสปายแวร์ที่ถูกตั้งค่าให้ลิ้งก์ไป
          - สปายแวร์อาจทำการติดตามเว็บไซต์ที่คุณเข้าไปเยี่ยมชมบ่อยๆ
         - สปายแวร์บางเวอร์ชั่นที่มีลักษณะรุกรานระบบจะทำการติดตามค้นหา คีย์ หรือ รหัสผ่าน ที่คุณพิมพ์ลงไปเมื่อทำการ log in เข้าแอคเคาน์ต่างๆ

         - การป้องกัน
    1.ไม่คลิ้กลิ้งบนหน้าต่างเล็กๆ ที่ปรากฏขึ้นมาอัตโนมัติหรือโฆษณาที่ป๊อบอัพขึ้นมา เพราะป๊อบอัพเหล่านั้นมักจะมีตัวสปายแวร์ฝังอยู่ การคลิ้กลิ้งเหล่านั้นจะทำให้สปายแวร์ถูกนำเข้ามาติดตั้งบนเครื่องของคุณผ่านวินโดวส์ได้ในทันที ส่วนวิธีการปิดหน้าต่างป๊อบอัพเหล่านั้นควรคลิ้กที่ปุ่ม “X” บนแถบเมนู Title bar แทนที่จะปิดด้วยคำสั่ง close บนแถบแสดงเครื่องมือมาตรฐานของวินโดว์ (standard toolbar)
          2.ควรเลือกที่คำตอบ “No” ทุกครั้งที่มีคำถามต่างๆ ถามขึ้นมาจากป๊อบอัพเหล่านั้น คุณต้องระมัดระวังเป็นอย่างมากกับคำถามที่ปรากฏขึ้นมาเป็นไดอะล็อกบ็อกซ์ต่างๆ แม้ว่าไดอะล็อกบ๊อกซ์เหล่านั้นจะเกิดขึ้นตอนคุณกำลังรันโปรแกรมเฉพาะที่คุณจะใช้งาน หรือใช้โปรแกรมอื่นอยู่ก็ตาม ควรปิดหน้าต่างป๊อบอัพเหล่านั้นด้วยวิธีคลิ้กที่ปุ่ม “X” บนแถบเมนู Title bar แทนที่จะปิดด้วยคำสั่ง close บนแถบแสดงเครื่องมือมาตรฐานของวินโดว์ (standard toolbar)
          3.ควรระมัดระวังอย่างมากในการดาวน์โหลดซอฟต์แวร์ที่จัดให้ดาวน์โหลดฟรี เพราะมีหลายเว็บไซต์ที่จัดหาแถบเครื่องมือแบบที่ให้ผู้ใช้ปรับแต่งเองหรือมีคุณสมบัติอื่นๆ ที่เหมาะสำหรับผู้ใช้ให้ปรับแต่งเองไว้ให้ดาวน์โหลดบนอินเทอร์เน็ต สำหรับท่านที่ต้องการใช้คุณสมบัติของเครื่องมือเหล่านี้ ไม่ควรจะดาวน์โหลด เครื่องมือเหล่านี้มาจากเว็บไซต์ที่ไม่น่าเชื่อถือ และต้องตระหนักเสมอว่ามันเป็นการปล่อยให้สปายแวร์ผ่านเข้ามายังเครื่องคุณได้ด้วย
          4.ไม่ควรติดตามอีเมล์ลิ้งที่ให้ข้อมูลว่ามีการเสนอซอฟต์แวร์ป้องกันสปายแวร์ เหมือนกับอีเมล์ที่ให้ข้อมูลว่ามีการเสนอซอฟต์แวร์ป้องกันไวรัส ซึ่งอันที่จริงลิ้งเหล่านั้นจะนำไปสู่แนวทางที่ตรงกันข้าม คือเป็นการถามเพื่อให้คุณคลิ้กอนุญาตให้สปายแวร์เข้ามาดำเนินการติดตั้งในเครื่องโดยไม่ถูกขัดขวาง

5.แอดแวร์ (adware) 

   แอดแวร์ (Adware) เป็นโปรแกรมแอบซ่อนอีกตัวหนึ่ง คล้ายๆ สปายแวร์ คือมาพร้อมกับอีเมล์ขยะและ/ หรือเว็บไซต์ทางการค้าที่คุณเปิดเข้าไปดู แม้แต่พวกการ์ตูนหรือเกมน่ารักๆ ที่ให้คุณดาวน์โหลดมาไว้ดู/เล่นฟรีบนเครื่องคอมพิวเตอร์ ก็มักถูกติดแอดแวร์และสปายแวร์เอาไว้ เจ้าแอดแวร์ที่ว่านี้จะทำงานอัตโนมัติ เวลาที่คุณใช้อินเทอร์เน็ตมันจะเด้งหรือ Pop-Up หน้าจอของมันขึ้นมา หลอกล่อด้วยข้อความต่างๆ เพื่อให้คุณกดคลิกเข้าไป ดึงคุณไปยังเว็บไซต์การค้าของเขา ซึ่งส่วนมากจะเป็นเว็บไซต์สำหรับผู้ใหญ่ เช่นขายภาพ หรือวีดีโอคลิปโป๊ ขายยาไวอากร้า เซ็กซ์ทอย หรือพวกธุรกิจขายตรงต่างๆ อันที่จริงแล้วแอดแวร์กับสปายแวร์มีลักษณะใกล้ เคียงกัน ดังนั้นโปรแกรมดักจับและลบแอดแวร์ก็จะลบสปายแวร์ด้วยเช่นกัน

    - การป้องกัน

1. ควรใช้ Internet Explorer เวอร์ชั่นทีสูงกว่า 6.x และควร Update ให้เป็นเวอร์ชั่นปัจจุบัน เพราะแต่ละเวอร์ชั่นจะมีการพัฒนาและปรับปรุงให้มีความปลอดภัยที่สูงขึ้น
2. ขอแนะนำว่าคุณควรใช้ Firefox เพราะมันเป็นเบราว์เซอร์ที่ทำงานได้ดีจริงๆ และมีคุณสมบัติการรักษาความปลอดภัยที่ดี
3. ใช้ซอฟต์แวร์หรือฮาร์ดแวร์ไฟล์วอล อาจมีค่าใช้จ่ายสูงถ้าใช้กับคอมพิวเตอร์ที่บ้าน อาจจะไม่คุ้ม
4. ใช้โปรแกรมฟรีป้องกันและลบสปายแวร์ & แอดแวร์ สปายแวร์ซอฟแวร์ป้องกันแอดแวร์ อีกหนึ่งวิธีที่ดีในการทำความสะอาดระบบคอมพิวเตอร์ของคุณและฟรีด้วย ซึ่งเป็นซอฟแวร์ของ Lavasoft Adaware และ Spybot Search & Destroy ซึ่งสามารถหาดาวน์โหลดได้

    6.สแปม (spam)

spam คือ อีเมลที่เราไม่ต้องการ เป็นประเภทหนึ่งของ Junk เมล์ จุดประสงค์ของผู้ส่ง spam mail มักต้องการโฆษณาบริการต่าง ๆ ที่ตัวเองมีอยู่ spam mail เป็นการส่งอีเมล์แต่ละฉบับไปหาคนจำนวนมาก

spam คือ อีเมล (e-mail) ลักษณะหนึ่ง ที่ส่งถึงท่าน หรือคนทั่วโลก โดยผู้ส่งไม่จำเป็นต้องรู้จักท่านมาก่อน เพราะเขาใช้โปรแกรมหว่านแห ส่งไปทั่ว เท่าที่จะส่งไปได้ และมักเป็น e-mail ที่เราท่านไม่พึงประสงค์จะรับ เป้าหมายส่วนใหญ่ของ spam คือ เชิญชวนให้ท่านไปซื้อสินค้า ไปทำงานสบายเงินดี หรือแนะนำเว็บไซต์ทางการค้า ที่เจ้าของเว็บจ่ายเงินจ้าง hacker เก่ง ๆ ให้สร้าง spam ให้กับเว็บของตน หรืออาจเกิดจากนักเจาะระบบสมัครเล่น ที่ชอบทดลอง ก็เป็นได้ และปกติเราจะไม่สามารถควานหาตัว ผู้สร้าง spam ได้โดยง่าย เพราะพวกเขามีวิธีพลางตัว ที่ซับซ้อนยิ่งนัก เช่น login จาก server หนึ่ง กระโดดไปอีก server หนึ่ง แล้วจึงจะเริ่มเจาะ server เป้าหมาย

      - การป้องกัน

1. รายงานกับ ISP หรือ Admin เพื่อสกัดอีเมล์ที่น่าสงสัย
2. ใช้ Filter กรองคำที่น่าสงสัยเช่น Cash, Money, Sex
แล้วลบออก หรือย้ายเข้า Junk Folder อัตโนมัติ
3. สมัครรับ Mailing List เท่าที่ต้องการจริง ๆ
4. ไม่กำหนดชื่อ Mailing list ที่มีสมาชิกมากเกินไป
5. ไม่ควรระบุ e-mail ใน usenet news หรือ webboard
เพราะโปรแกรมจับอีเมลจะพบอีเมลของท่านได้ง่าย
6. ใช้ Hardware firewall ของ SonicWALL